Ochrona środowiska w Grupie CEZ

Zarządzanie ochroną środowiska

W 1997 roku Zarząd ČEZ, a.s. zobowiązał się dostosować działalność do wymagań międzynarodowej normy ISO, zharmonizowanej z europejską normą  EN ISO 14001 Environmental Management Systems (Systemy Zarządzania Ochroną Środowiska). Proces wprowadzania w życie obejmował następujące działania:

  1. Przyjęcie przez Zarząd "Polityki CEZ w Zakresie Ochrony Środowiska“ wraz ze związaną polityką szczegółową dostosowaną do struktury organizacyjnej spółki oraz uwarunkowań miejscowych (na przykład istnieje szczegółowa polityka dla pionu energii konwencjonalnej CEZ, elektrowni opalanych węglem kamiennym, elektrowni wodnych oraz elektrowni atomowych), oraz publikacja tych dokumentów (zwanych dalej "Polityką");
  2. Opracowanie planu wprowadzenia w życie tejże polityki, na podstawie analizy działalności operacyjnej, serwisowej oraz produktowej pod kątem ich potencjalnego wpływu na środowisko;
  3. Ustalenie wymiernych celów w dziedzinie zarządzania ochroną środowiska wraz z wartościami docelowymi, programami i projektami;
  4. Wprowadzenie zmian z podkreśleniem kwestii zarządzania ochroną środowiska oraz realizacja przyjętych programów;
  5. Kształcenie oraz szkolenie pracowników w zakresie problematyki zmniejszania negatywnego oddziaływania procesów wytwarzania na środowisko;
  6. Weryfikacja zgodności działalności handlowej, operacyjnej oraz procedur ze zobowiązaniami przyjętymi w polityce oraz identyfikacja potencjału w zakresie doskonalenia zarządzania ochroną środowiska.

W latach 1998-2001, spółka ČEZ, a.s. stopniowo integrowała wymagania określone w normie czeskiej zharmonizowanej z normą ISO i europejską (CSN EN ISO 14001), z systemami zarządzania w pionie energii konwencjonalnej, z uwzględnieniem wszystkich elektrowni opalanych węglem kamiennym i wodnych, a także w systemie zarządzania elektrownią atomową Dukovany. Po zweryfikowaniu zgodności systemu z normą w ramach audytu certyfikacyjnego Elektrowni Atomowej Dukovany w 2001 roku oraz pionu energii konwencjonalnej w 2002 roku, CEZ otrzymał uznawane na skalę międzynarodową certyfikaty zgodności z Systemem Zarządzania Środowiska (EMS). Otrzymane certyfikaty są weryfikowane w czasie audytów okresowych i ponownej certyfikacji. Dla ČEZ, a.s. wdrożenie systemu EMS oraz dalszy proces certyfikacji nie stanowią celu samego w sobie, lecz są wyłącznie sposobem zapobiegania negatywnemu oddziaływaniu na środowisko.

Dzięki aktywnej ochronie środowiska, ČEZ, a.s. poprawia rezultaty działań podjętych w latach 1992 - 1998.

Strategia

Strategia CEZ opiera się na wytwarzaniu energii elektrycznej i ciepła w sposób uwzględniający wymagania w zakresie ochrony środowiska. Dlatego też w 1992 roku spółka uruchomiła program modernizacji posiadanych elektrowni, której elementem była budowa instalacji odsiarczania spalin.

Program ochrony środowiska CEZ obejmował budowę instalacji odsiarczania spalin w elektrowniach o łącznej mocy wytwórczej 5,930 MW w 32 blokach energetycznych opalanych węglem kamiennym. Ponadto, obejmowała budowę siedmiu kotłów ze złożami fluidalnymi w czterech elektrowniach, zwiększenie skuteczności elektrofiltrów oraz realizację działań zmniejszających ilość wytwarzanych tlenków azotu i tlenku węgla. Przewiduje się wycofanie z eksploatacji bloków energetycznych o łącznej mocy 2.020 MW.

Program odsiarczania spalin w elektrowniach został rozpoczęty w Północnych Czechach. W 1994 roku uruchomiono pierwszą instalację do odsiarczania spalin w Elektrowni Počerady (2 x 200 MW), a kolejną w 1995 roku w Elektrowni Prunéřov (4 x 110 MW). W obydwu przypadkach zastosowano odsiarczanie spalin przy użyciu metody mokrej z wykorzystaniem kamienia wapiennego. W przypadku dwóch bloków energetycznych Elektrowni Ledvice, zastosowano metodę półsuchą, również z wykorzystaniem kamienia wapiennego.

Jesienią 1995 roku pierwszy kocioł ze złożem fluidalnym w Elektrowni Tisová przekazano do eksploatacji próbnej. Przy wydajności 350 ton pary na godzinę, instalacja ta stała się największym tego typu urządzeniem w Republice Czeskiej. Pozostałe kotły ze złożami fluidalnymi zostały zamontowane w Elektrowniach Hodonín i Ledvice oraz w Elektrowni Poříčí.

W chwili obecnej instalacje odsiarczania spalin oraz kotły ze złożami fluidalnymi są eksploatowane w elektrowniach o łącznej mocy znamionowej wynoszącej odpowiednio 4.810 MW oraz 442 MW, co stanowi 82% całego programu Spółki. W starszych elektrowniach wycofano z eksploatacji 1.125 MW mocy. Program odsiarczania spalin pozwolił obniżyć emisję SO2 z elektrowni, opalanych węglem kamiennym, o ponad 90%.

Równolegle do programu odsiarczania spalin, prowadzono prace modernizacyjne elektrofiltrów oraz wprowadzano zmiany w konstrukcji kotłów w celu obniżenia emisji popiołów lotnych i tlenków azotu (NOx) ze wszystkich elektrowni CEZ opalanych węglem kamiennym. Zmodernizowane elektrofiltry, służące do wyłapywania popiołów lotnych osiągają sprawność rzędu 99,8%. Emisje popiołów lotnych i tlenków azotu (NOx) spadły odpowiednio o ponad 90% i 50% w porównaniu z 1991 rokiem.

Emisje zanieczyszczeń są nadzorowane i monitorowane na bieżąco przez CEZ. We wszystkich elektrowniach wykonywane są automatycznie pomiary emisji w systemie ciągłym, a właściwe władze są na bieżąco informowane o wynikach pomiarów.

W ramach realizacji programu odsiarczania spalin, zastosowano we wszystkich elektrowniach bardziej ekologiczną metodę gospodarowania popiołami lotnymi. Poprzednio popioły lotne były pompowane do zbiorników szlamu. Zgodnie z nową technologią popioły lotne będą zbierane w stanie suchym i używane przykładowo w projektach rekultywacyjnych do wypełniania nieczynnych szybów wydobywczych węgla w górnictwie odkrywkowym.

W metodzie odsiarczania spalin przy użyciu kamienia wapiennego produktem odpadowym jest energetyczny gips przemysłowy, który jest wartościowym materiałem pochodzącym z odzysku. Dzięki wysokiej czystości, zagwarantowanej przez parametry instalacji odsiarczania spalin, gips ten nadaje się do różnych zastosowań w budownictwie. Od 1994 roku Elektrownia Počerady (spółka joint-venture z Knauff Počerady) produkuje płyty kartonowo-gipsowe na bazie gipsu przemysłowego, będącego produktem odpadowym z instalacji odsiarczania spalin. Podobna spółka, lecz tym razem we współpracy ze spółką Rigips, powstaje koło Elektrowni Melník.

W ostatnich latach CEZ badał potencjał wytwarzania energii elektrycznej z energii wiatrowej, słońca oraz ze spalania biomasy. Pierwsza elektrownia wiatrowa CEZ o mocy znamionowej 315 kW została przekazana do eksploatacji próbnej w listopadzie 1993 roku w miejscowości Krušná Hory (w Dlouhá Louka koło Oseku). Próby i pomiary były prowadzone do 1997 roku. Obejmowały one weryfikację wpływu turbulencji na moc użyteczną, analizę wpływu oblodzenia i wyładowań atmosferycznych na funkcjonowanie elektrowni, oddziaływanie elektrowni na otoczenie, optymalizację eksploatowania elektrowni oraz wiele innych prób i testów.

W 1997 roku farma wiatrowa była eksploatowana w miejscowości Mravenečník w górach Jesenik (niedaleko elektrowni szczytowo-pompowej w miejscowości Dlouhé Stráně, w skład której wchodzą trzy bloki wiatrowe z mocami znamionowymi wynoszącymi odpowiednio 220, 315 i 630 kW).

Otoczenie elektrowni atomowej Dukovany jest poddawane systematycznej kontroli promieniowania. Monitoring obejmuje emisję gazów szlachetnych (takich jak: 133Xe i 135Xe), radiojodu (131I), aktywację promieniotwórczą i produkty rozkładu w fazie lotnej (aerozol) oraz Stront (89Sr oraz 90Sr) również w fazie lotnej (aerozol). Wyniki programu monitoringu wykazały, że radioaktywność w pionach wentylacyjnych jest znacznie poniżej dopuszczalnych poziomów.

Zrzucana woda podlega podobnej kontroli. W zbiornikach kontrolnych oraz w rurze zrzutowej oznaczana jest szybkość rozpadu promieniotwórczego oraz produkty rozpadu – źródła promieniowania gamma, stront (89Sr, 90Sr), tryt. Mierzona jest również promieniotwórczość alfa i beta. Okazało się, że wszystkie oznaczone wyniki są kilkadziesiąt procent poniżej maksymalnych dopuszczalnych poziomów.

Informacje sumaryczne na temat bezpieczeństwa atomowego czeskich elektrowni atomowych można znaleźć w szczegółowym raporcie na stronie internetowej Państwowego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Atomowego, który uzyskał akceptację w czasie konsultacji z Międzynarodową Agencją Energii Atomowej (MAEA).

Produkty uboczne z wytwarzania energii w elektrowniach opalanych węglem kamiennym

Popiół wytwarzany w trakcie procesów spalania w elektrowniach CEZ, opalanych węglem kamiennym nadaje się szczególnie do wykorzystania w trakcie prac rekultywacyjnych terenu po intensywnym wydobyciu węgla oraz jako materiał konstrukcyjny do dróg oraz do innych zastosowań nawierzchniowych. Popioły lotne i żużel są wykorzystywane do produkcji materiałów budowlanych np. cementu, betonu oraz zapraw murarskich, a także materiałów konstrukcyjnych do ścianek. Przetworzony popiół jest wykorzystywany zarówno jako materiał konstrukcyjny jak i wypełniacz składowisk odpadów gdzie jest używany jako substytut glin i iłów naturalnych. Gips elektrowniany powstający w wyniku procesu odsiarczania spalin jest po przetworzeniu poszukiwanym surowcem do produkcji cementu, tynku oraz pokrewnych produktów, a także materiałem zastępującym naturalne surowce.

Uboczne produkty spalania oraz ich składniki dostarczane w stanie suchym do odbiorców nadają się do bezpośredniego zastosowania. Ponadto mogą być również wykorzystane specjalne cechy tych produktów do m.in. rekultywacji zbiorników osadowych szlamu, a także w kształtowaniu krajobrazu zgodnie z wymaganiami obowiązującymi w danej miejscowości. Ponadto technologia dostaw w stanie suchym obejmuje centralne mieszalnie do produkcji zapraw zgodnie z recepturami, uwzględniającymi późniejsze zastosowania zapraw.

Zmiany w gospodarowaniu ubocznymi produktami spalania (UPS) są odzwierciedlone w systemach ewidencyjnych prowadzonych zgodnie z Ustawą o Odpadach i pozwalają ČEZ, a.s. zmniejszyć ilość odpadów wydalanych do środowiska. Odpady te są składowane za opłatą lub zakontraktowaną cenę.

W 2000 roku wykorzystano prawie 28 % więcej ubocznych produktów spalania z elektrowni CEZ opalanych węglem kamiennym w porównaniu z 1993 rokiem. Na przykład, do 1999 roku wyprodukowano50 mln m2 płyt kartonowo gipsowych z gipsu pochodzącego z instalacji odsiarczania spalin w elektrowniach CEZ w Republice Czeskiej.

Monitoring i ocena wpływu na środowisko

Spółka ČEZ, a.s., zgodnie z czeskim prawem ochrony środowiska, ma obowiązek monitorować,
czy i w jakim stopniu zanieczyszcza środowisko naturalne, w jaki sposób wykorzystuje zasoby naturalne oraz jakie są możliwe skutki dla środowiska jej działalności. Ponadto spółka ČEZ, a.s. ma obowiązek dostarczania informacji na temat wpływu na środowisko.

Działalność ČEZ, a.s. w zakresie ochrony środowiska obejmuje prowadzenie ewidencji emisji atmosferycznych na stacjach monitoringu. Wspomniane stacje monitoringu znajdują się w terenie i pozwalają na podstawie wyników pomiarów ocenić obiektywnie oddziaływanie elektrowni CEZ, opalanych węglem kamiennym, na poziom zanieczyszczeń atmosferycznych tj. ocenić obszar ładunku emisji. Stacje pomiarowe zostały wyposażone w nowoczesne oprzyrządowanie, w tym m.in. do automatycznego pomiaru emisji pyłów, tlenków siarki i tlenków azotu Dodatkowo wartości pomiarów są przesyłane do krajowego Systemu Informacji o Emisjach i Jakości Atmosfery (ISKO) w Republice Czeskiej.

Zgodnie z czeskim ustawodawstwem ČEZ, a.s. przedkłada do oceny odpowiednim władzom administracji państwowej ds. ochrony środowiska szczegółową dokumentację dotyczącą niezależnej oceny oddziaływania na środowisko każdego rozważanego projektu budowlanego, projektów dotyczących działalności operacyjnej czy wdrożenia nowej technologii łącznie z ich zmianami oraz zmianami w stosowaniu.

Polityka ČEZ, a.s. w zakresie ochrony środowiska

Misja ČEZ, a.s. zawiera zobowiązanie do wytwarzania zarówno energii elektrycznej jak i ciepła w sposób bezpieczny i uwzględniający wymagania w zakresie ochrony środowiska. W procesie wytwarzania energii elektrycznej i ciepła spółka uwzględnia obowiązujące ustawodawstwo, wykorzystuje wiedzę i doświadczenie związane z eksploatacją obiektów, a także umiejętności kadry kierowniczej oraz zaangażowanie wszystkich pracowników spółki. Kompetencje ČEZ, a.s. w zakresie ochrony środowiska zostały udokumentowane w obowiązujących certyfikatach zarządzania ochrony środowiska oraz w zasadach Polityki Ochrony Środowiska przedstawionych poniżej:

  1. Ochrona środowiska należy do priorytetów CEZ i jest silnie zintegrowana z zarządzaniem;
  2. Przestrzeganie przepisów prawnych Republiki Czeskiej w zakresie ochrony środowiska, wykorzystanie energii atomowej do celów pokojowych, a także wywiązywanie się z międzynarodowych zobowiązań Republiki Czeskiej w obszarze ochrony środowiska, są traktowane własne i stałe zobowiązanie;
  3. Ochrona środowiska w firmie polega na profilaktyce oraz stworzeniu warunków systemowych do bezpiecznego i niezawodnego działania;
  4. Identyfikacja, ocena i wyniki oddziaływania na środowisko są przekładane na praktykę biznesową. Firma informuje o nich organy administracji państwowej, władze lokalne, a także opinię publiczną;
  5. W ramach planowania działalności koncentrujemy się na najlepszych, bezpiecznych technologiach, biorących pod uwagę aspekty ochrony środowiska;
  6. W celu zmniejszenia negatywnego oddziaływania na środowisko promujemy wśród odbiorców postawę świadomego i oszczędnego korzystania z energii elektrycznej;
  7. Firma jest otwarta na obiektywną krytykę i sugestie zainteresowanych stron w zakresie warunków, w jakich eksploatowana jest dana elektrownia;
  8. ČEZ, a.s. dokłada wszelkich starań, aby poprawić stan ochrony środowiska nie tylko w dziedzinie surowców, materiałów i zużycia energii, ale i w zakresie kontroli emisji atmosferycznych oraz stosowania w innych sektorach przemysłowych produktów ubocznych, zawierających popioły lotne i gips elektrowniany;
  9. W trakcie kształcenia i szkolenia pracowników Spółki nadal kładziony będzie nacisk na zwiększanie poziomu ich świadomości i wiedzy niezbędnych w prawidłowym zarządzaniu systemem ochrony środowiska w ČEZ, a.s.;
  10. ČEZ, a.s. będzie dążył do zwracania coraz większej uwagi na wybór dostawców kierując się ich podejściem do kwestii ochrony środowiska;
  11. W celu realizacji założeń w zakresie ochrony środowiska zostaną zidentyfikowane konkretne cele, wartości docelowe oraz programy ochrony środowiska wraz ze specyfikacją zasobów niezbędnych do ich realizacji.

Postęp w realizacji polityki ochrony środowiska podlegać musi stałej okresowej ocenie, a uzyskane wyniki mają na celu aktualizację tej polityki oraz poszukiwanie dodatkowych usprawnień.

Produkcja energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii
w Grupie CEZ (w GWh)

  Rok 2014 Rok 2015
Elektrownie wodne 2,152 2,214
Elektrownie wiatrowe 1,176 1,295
Elektrownie słoneczne 131 141
Spalanie biomasy   646 791